Kızıl Meydan’ın Tarihi Yolculuğu: Rusya’nın Kalbi

Moskova Gezisi

05.12.2023

A⁺

A^-

Kızıl Meydan’ın Tarihi Yolculuğu: Rusya’nın Kalbi

Başlıklar

1 Kızıl Meydan’ın Tarihi Yolculuğu: Rusya’nın Kalbi

Kızıl Meydan’ın Tarihi Yolculuğu: Rusya’nın Kalbi

Moskova’nın ve belki de tüm Rusya’nın en ikonik simgesi, hiç şüphesiz Kızıl Meydan’dır. “Krasnaya ploşçad” olarak bilinen bu tarihi mekan, Rusya’nın hem fiziksel hem de metaforik kalbinde yer alır ve ülkenin siyasi, sosyal ve kültürel panoramasına tanıklık etmiştir. Meydan, Rusya’nın ve öncesindeki Sovyetler Birliği’nin tarihinde derin izler bırakan pek çok önemli olaya ev sahipliği yapmıştır.

Meydanın Tarihi ve Adının Kökeni

Tarih boyunca pek çok saygın meydan, çeşitli devirlerde farklı isimlerle anılmıştır; bunların içinde özel bir yere sahip olan bir meydan da dünyanın en tanınmış meydanlarından biri olarak kabul görür: Kızıl Meydan. Bu meydan, günümüzden yüzyıllar önce aldığı isimle, günümüzde de aynı adıyla anılmaya devam etmektedir. Anlaşılacağı üzere, meydanın bugünkü adı, 17. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kullanılmaya başlanmış ve zamanla bu isimle özdeşleşmiştir.

Kızıl Meydan denildiğinde akıllara hemen Moskova ve bu büyülü şehrin kalbinde yer alan tarihi ve ikonik meydani gelmektedir. Ancak, ‘Kızıl’ kelimesinin Rusça karşılığı olan ‘krasnaya’ kelimesinin geçmişte taşıdığı anlam, günümüzdeki gibi ‘kırmızı’ değil, aslında ‘güzel’ demektir. Bu çifte anlamın kökenine bakıldığında, krasnaya kelimesinin eski Rusçada hem ‘kırmızıyı’ hem de ‘güzel’ gibi olumlu nitelikleri ifade ettiği belgelenmiştir. Bu bilgi, meydanın adının sadece renginden değil, aynı zamanda muhteşemliğinden ve estetik değerinden de kaynaklandığını işaret etmektedir.

Rusya tarihi ve kültürünün can damarı olarak kabul edilen bu meydan, zaman içerisinde birçok önemli tarihi olaya ev sahipliği yapmıştır. Sovyet döneminden itibaren yapılan askeri geçit törenleri, devlet liderlerinin konuşmaları, halkın toplanma yerleri gibi çeşitli fonksiyonlara bürünmüş ve bu sayede Kızıl Meydan, sadece Moskova’nın değil, tüm Rusya’nın simgesi haline gelmiştir.

Meydanın bu eşsiz ismi ve tarihi kimliği, Rusya’nın kültürel zenginliğine ve geçmişinin derinliklerine dair ipuçları sunmaktadır. Meydanın adında yankılanan ‘güzel’ anlamı, burasının yalnızca bir toplanma alanı değil, aynı zamanda estetik bir değere sahip olduğunu ve Rus halkı için özel bir yere sahip olduğunu vurgulamaktadır.

Aziz Vasil Katedrali ve Kızıl Meydan’ın Tarihsel Özellikleri

Moskova’nın tarihi dokusunu yansıtan ve dünya çapında bilinen simgeler arasında Kızıl Meydan ve onun ihtişamlı yapılarından biri olan Aziz Vasil Katedrali önemli bir yer tutar. Göz alıcı renkleri ve kendine özgü mimarisiyle, Aziz Vasil Katedrali, zengin geçmişiyle dikkat çeken Kızıl Meydan’ın vazgeçilmez unsurlarından biridir.

Kızıl Meydan’ın Kuruluşu ve Tarihi Fonksiyonları

Kızıl Meydan, 15. yüzyılın sonlarında, Moskova Kremlin’i ve çevresindeki duvarların tamamlanmasının ardından oluşmuştur. Meydan, bir pazar alanı olarak kullanılmış ve zamanla şehrin siyasi ve sosyal hayatının merkezine dönüşmüştür. Burada tarih boyunca birçok idam, gösteri, geçit töreni ve halk toplantısı gerçekleştirilmiştir. Rusya’nın diğer önemli şehirlerine açılan yolların kavşağı olarak da bilinen meydan, ticaret ve ulaşım için stratejik bir konumda bulunmaktadır.

Tarihi boyunca Kızıl Meydan, konutlar, kiliseler ve kamu binalarının da yer aldığı canlı bir bölge olmuştur. Moskova’nın ilk halk kütüphanesi ile üniversitesi de burada kuruldu, böylece meydana eğitimin ve bilginin merkezi bir rol oynadığı bir boyut kazandırdı.

Meydanın Mimari Değişimi ve Lenin Mozolesi

Kızıl Meydan, zaman içinde pek çok fiziksel değişim geçirmiştir. XVI. yüzyılda meydan Kremlin’den bir hendekle ayrılıyordu. Meydanın güney tarafında, önemli duyuruların yapıldığı ve ölüm cezalarının uygulandığı Lobnoye Mesto adında taştan bir tribün yer alıyordu. 1812’de Hendek’in kapatılmasıyla Kızıl Meydan’ın bugünkü daha açık hali ortaya çıktı.

1924 yılında büyük bir dönüşüm yaşayan meydan, Sovyetler Birliği’nin kurucusu Vladimir Lenin’in mozolesine ev sahipliği yapmaya başladı. Başlangıçta ahşap olarak inşa edilen bu yapı, devrimci liderin değişmez sembolü haline geldi ve 1930 yılında granit mermerle yeniden yapılarak kalıcı bir hâl aldı.

Sovyet Döneminin Kızıl Meydan’ı ve UNESCO Mirası

Sovyetler Birliği döneminde, Kızıl Meydan, 1 Mayıs İşçi Bayramı ve 7 Kasım Ekim Devrimi kutlamaları dahil olmak üzere yıllık geçit törenleri ile tanındı. Meydan, bu kutlamalar için merkezi bir arena olarak hizmet verdi ve buradan yayınlanan görüntüler dünya çapında Sovyet gücünün bir göstergesi oldu.

1990 yılında, Kremlin ve Kızıl Meydan, Rusya tarihiyle olan güçlü bağları ve olağanüstü mimari değerleri nedeniyle UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne dahil edildi.

Modern Zamanlarda Kızıl Meydan

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra da Kızıl Meydan, Rusya’nın sembolik önemini korumaya devam etmiştir. Özellikle 2008 yılında, II. Dünya Savaşı’nda Nazi Almanyası’na karşı kazanılan zaferin yıldönümü olan Zafer Günü kutlamalarında askeri geçit törenlerinin yeniden yer alması, bu alanın tarih içerisindeki önemini vurgulamıştır.

2010 yılında, Rusya ve BDT ülkelerinin yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Fransa’dan askerlerin katılımıyla yapılan törenler, Kızıl Meydan’ın uluslararası bir buluşma noktası olarak da işlev gördüğünün altını çizmiştir.

Kızıl Meydan, tarih boyunca birçok dönemin izini taşıyor ve bugün de ziyaretçilere bu tarihi yoğunlukta bir deneyim sunmaya devam ediyor. Hem Rusların hem de dünya vatandaşlarının hafızasında yer alan meydan, Rusya’nın ve Moskova’nın kalbinde tarihi ve kültürel bir simge olarak parlamaya devam etmektedir. Aziz Vasil Katedrali ise, Kızıl Meydan’ın bu görkemli mirasını göklere taşıyan muazzam bir mimari şaheser olarak her yıl milyonlarca insanı büyülemektedir.

Tarihin ve Mimarinin Buluşma Noktası

Kızıl Meydan, 15. yüzyıldan itibaren Moskova’nın ana meydanı olarak hizmet etmiş ve zamanla şehrin ve ülkenin en merkezi noktası haline gelmiştir. Meydanın adının “kızıl” kelimesinden geldiği yaygın bir yanılgıdır fakat aslında “krasnaya” eski Rusçada hem “kızıl” hem de “güzel” anlamına gelir ve bu mekanın güzelliğini ifade eder.

Meydanın çevresinde yer alan yapılar, Rus mimarisinin en göz alıcı örneklerini sunar. Bu yapılar arasında dünya çapında üne sahip olan St. Basil Katedrali, devletin tarihine tanıklık eden Kremlin duvarları ve zarif GUM alışveriş merkezi bulunmaktadır.

Tarihi Olayların Tanığı

Kızıl Meydan, Rus Devleti’nin en önemli törenlerine, askeri geçit törenlerine ve halk gösterilerine ev sahipliği yapmıştır. Ekim Devrimi’nin ardından meydanda yapılan geçit törenleri, Sovyet gücünün göz kamaştırıcı bir şekilde sergilendiği anlar olarak tarihe geçmiştir. Ayrıca meydan, Lenin’in anıt mezarını da barındırmakta olup, onun bu anıtsal mekanda yatıyor oluşu, meydanın tarihi önemini daha da artırmaktadır.

Sovyetler Birliği döneminde devletin gösterişi ve halkın katılımı ile yapılan gösteriler, Kızıl Meydan’ın sadece bir mekan olmanın ötesinde, bir ideolojinin de ifadesi haline gelmesine neden olmuştur. II. Dünya Savaşı zaferinin kutlandığı efsanevi 1945 Zafer Geçidi, meydanın hatıralar arasındaki en parlak sahnelerinden birini teşkil eder.

Kültür ve Sanatın Merkezinde

Kültür ve sanat açısından ele alındığında da Kızıl Meydan, çok katmanlı bir tarihe sahiptir. Rus edebiyatının dev ismi Dostoyevski, eserlerinde bu meydana yer vermiş, Moskova’da geçen pek çok hikaye ve roman Kızıl Meydan etrafında şekillenmiştir.

Klasik müzikten rock konserlerine, ulusal bayram kutlamalarından anı günlerine kadar birçok farklı etkinlik, yıl boyunca Kızıl Meydan’ın atmosferini renklendirmektedir. Yabancı devlet başkanlarının ziyaretleri, önemli spor müsabakalarının kutlamaları ve çeşitli festivaller bu tarihi meydanın modern yüzünü sergileyen olaylardır.

Kızıl Meydan Bugün

Kızıl Meydan, modern zamanlarda da dinamizmini ve önemini korumakta, hem Ruslar için hem de dünyanın dört bir yanından gelen turistler için vazgeçilmez bir destinasyon olma özelliğini sürdürmektedir. Meydanın taşları altında yatan yüzyıllar boyunca süregelen tarihi, her bir ziyaretçiye Rusya’nın zengin geçmişi ve kültürel mirasından kesitler sunmaktadır.

Bu meydan aynı zamanda bir buluşma yeri olup, Rus halkının yaşamındaki günlük ritüellerin, kutlamaların ve toplumsal hareketlerin en görünür olduğu alanlardan biridir. Meydanın etrafında sıralanan dükkanlar, restoranlar ve müzeler, ziyaretçilere Rus kültürüne dair geniş bir yelpazede deneyimler sunar.

1 | 12

Kızıl Meydan